De RES 2.0: ‘Van het papier af’, op weg naar realisatie
De RES 1.0 is in de zomer van 2021 vastgesteld door de gemeenteraden, Provinciale Staten en algemeen besturen van de waterschappen. De komende jaren gaan we met elkaar aan de slag om de afspraken uit te voeren en daadwerkelijk duurzame opgewekte stroom in onze regio te realiseren. Participatie van inwoners en bedrijven wordt daarbij nóg belangrijker. Om de energie met windmolens en zonneparken op te kunnen wekken in 2030 moeten uiterlijk begin 2025 de vergunningen hiervoor zijn afgegeven. Dan moet dus ook duidelijk zijn waar de wind- en zonneparken gerealiseerd kunnen worden. En hoe we energie-infrastructuur daarop af moeten stemmen. Onze vorderingen tekenen we op in de RES 2.0. Deze wordt op 1 juli 2023 ingediend bij het Nationaal Programma RES. Dan gaat de volgende fase van start, de RES 3.0.
Waar staan we en wat gaan we doen in de RES 2.0?
In de RES 2.0 werken we vooral aan de uitvoering van de RES 1.0. We kijken wat er in 2030 gerealiseerd moet zijn en bepalen op basis daarvan wat er gereed moet zijn op 1 juli 2023. Dat is het moment waarop we de RES 2.0 indienen bij de NPRES. De RES 2.0 dient op hoofdlijnen twee doelen: monitoring van de voortgang van de ambities en anderzijds het verder uitwerken van vraagstukken en opgaven.
Voortgang en verantwoording
Met inzet van het instrument monitoring laten we halfjaarlijks (december en juli) zien waar we staan op het gebied van opwek maar ook op de andere onderwerpen (samenwerking, lokaal eigendom, et cetera). We noemen dit de Tussenstand. De betrokken partners bespreken de voortgang en kijken of er aanpassingen nodig zijn om de doelen te kunnen halen. Eind juni is de 'Tussenstand juli 2022' opgeleverd. Daaruit blijkt dat 45% van de opgave (1,8 TWh) gerealiseerd (23%) of in ontwikkeling is (22%) is. Dat vraagt om een versnelling om de doelstelling in 2030 te halen.
Ruimte
West-Overijssel heeft als doelstelling om in 2030, 1,86 TWH aan schone energie op te wekken met inzet van zon en wind. Begin 2025 moeten de vergunningen daarvoor verleend zijn. Ook is afgesproken te streven naar een verhouding van wind: zon van 60%:40%. Dat betekent dat er nieuwe zoekgebieden voor windenergie worden gezocht. De afspraken van de RES 1.0 en eventueel nieuwe zoekgebieden worden in het provinciale- en gemeentelijke omgevingsbeleid geborgd.
Warmte
In de RSW 2.0 vindt een verdere verdieping en regionale afstemming plaats over energiebesparing, verdergaande elektrificatie en de inzet van bovenlokale warmtebronnen, zoals geothermie en groengas. Op basis van de analyse van de lokale Transitievisies Warmte (TVW) en een herijking van de regionale warmtematch richten we ons in deze RSW 2.0 op een kwalitatieve verdieping op de voor de regio West-Overijssel relevante regionale warmtethema’s. De doelstelling hierbij is om voor deze warmtethema’s te komen tot heldere bestuurlijke afspraken.
Netwerk en Elektriciteit
Om alle opgewekte energie over het energienet te kunnen transporteren is het noodzakelijk om hier op een slimme manier mee om te gaan. Alle projecten met een aansluiting hebben een combinatie van zon- en windenergie nodig. Waarbij de verhouding zon:wind een belangrijke rol speelt. Het toepassen van innovaties draagt daaraan bij en vraagt om slimme investeringen. Dit is een hele puzzel, die samen met de provincie, gemeenten en met netbeheerders passend wordt gemaakt.
Maatschappelijke betrokkenheid en democratische legitimatie
De partners streven naar maximale maatschappelijke betrokkenheid bij het realiseren van de opgaven en bij het democratische besluitvormingsproces. De wijze waarop overheden de inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties betrekken bij het democratische proces, is aan de overheden zelf. We werken samen om grote verschillen tussen gemeenten te voorkomen. Afgesproken is te streven naar 50% lokaal eigendom. Dit wordt geborgd in lokaal beleid. Hoe dat kan, wordt onderzocht met steun van de RES-werkorganisatie.
Besluitvorming over de RES ligt bij de volksvertegenwoordigers. Na de gemeenteraadsverkiezingen medio maart zullen er voor een deel nieuwe bestuurders plaatsnemen in het Bestuurlijk Platform van West-Overijssel en ook zullen er in de raden wisselingen plaatsvinden. Voor de nieuwe wethouders in de RES West Overijssel wordt gekeken wat de werkorganisatie bij kan dragen om hen in te werken.
Met inzet van de RSAB wordt het besluitvormingsproces ondersteund. Samen met de RSAB wordt voor de leden een programma opgezet met onder andere voorlichting over de energietransitie in het algemeen en de RES in het bijzonder. Hiervoor is een beroep gedaan op de expertpool van de NPRES. Van belang is dat raden ook in subregiobaal verband het gesprek aangaan en niet alleen in de RSAB.
Planning
Afgesproken is de RES 2.0 op 1 juli 2023 in te dienen bij de NP RES. Dit betekent het volgende voor de besluitvormingsmomenten en deadlines:
- Eind 2022: starten met opstellen RES 2.0-document.
- Zomer 2023: besluitvorming RES 2.0 door raden, Provinciale Staten en algemeen besturen van de waterschappen.
- 1 juli 2023: indienen RES 2.0 bij NP RES.